Axolotl – akvarijní ještěrka s úsměvem Mony Lisy
To niesamowite stworzenia i nic dziwnego, że są tak popularne na całym świecie. Kiedy go zobaczysz, zauważysz piękne oczy i przyjemny uśmiech, które są charakterystyczne dla tego zwierzątka. Mogą występować w różnych kolorach, przy czym na wolności są głównie ciemne, a jaśniejsze kolory są bardziej powszechne w hodowli domowej.
Sam nazwa „axolotl” pochodzi z języka Nahuatl używanego przez Azteków i w tłumaczeniu oznacza „wodny potwór”. Nazwa ta jest również związana z mitycznym imieniem Xolotl, bogiem ognia i światła. Może również pochodzić od pierwszej litery słowa Aztek. Powodem, dla którego wybrałam axolotla do tego artykułu, jest to, że dla mnie w pewnym sensie reprezentuje tajemniczość wodnego świata i nadzieję na możliwe przywrócenie więzi między ludźmi a naturą.
Axolotle są płazami, tak jak żaby. Składają swoje jaja w wodzie i gdy dorosną, mogą przenieść się na ląd. Ponieważ oddychają częściowo przez wchłanianie tlenu przez wilgotną skórę, trzymają się raczej blisko wody. Co ciekawe, axolotle nigdy nie kończą metamorfozy do dorosłej formy lądowej i spędzają całe życie w wodzie. Pióropodobne struktury, które można zaobserwować po bokach ich głowy, to skrzela, które straciłyby w przypadku zakończenia metamorfozy wraz z grzbietową płetwą.
Jeśli chcielibyśmy znaleźć axolotla w naturze, musielibyśmy udać się do Meksyku, gdzie można go znaleźć tylko w trzech miejscach. Pochodzi z dawnego systemu kanałów wodnych i jezior w Dolinie Meksykańskiej, w tym jeziora Xochimilco i jeziora Pátzcuaro. Wymaga głębokich jezior (naturalnych i sztucznych kanałów) z bogatą roślinnością wodną. Jest jednak wrażliwy na zmiany jakości wody. W wyniku rosnącej liczby ludności i związanego z tym zanieczyszczenia wód oraz introdukcji inwazyjnych gatunków ryb, takich jak karp i tilapia, które zjadają jaja tych płazów składane na roślinach, ich populacja na wolności krytycznie spadła.
Podczas gdy na wolności są prawie wymarłe, można znaleźć axolotle w laboratoriach i domowych akwariach (tzw. axolotariach). W niektórych stanach USA są jednak zakazane jako zwierzęta domowe. Są to niesamowite stworzenia, które potrafią nie tylko regenerować swoje kończyny, ale także leczyć się bez blizn nawet z takich urazów, jak zmiażdżony rdzeń kręgowy czy uszkodzone serce. Ich niezwykła zdolność regeneracji jest także powodem, dla którego są badane w laboratoriach, gdzie naukowcy mają nadzieję rozszyfrować ich informacje genetyczne i zastosować je w medycynie ludzkiej.
Ich sława i tajemniczość są udokumentowane w religii i opowieściach Azteków. Oddaje im się również hołd na banknocie 50 peso. W Meksyku założono projekt mający na celu przywrócenie warunków niezbędnych do życia axolotli. Obejmuje to głównie metody rolnicze, które tworzą kanały wodne. Jest to projekt Chinampa Refuge Project, a my możemy tylko mieć nadzieję, że uda się odnowić populację Monstruo de Agua i ocalić je przed wyginięciem na wolności.
Istnieje kilka powodów, dla których warto pisać o populacji i szczegółach tego wodnego „potwora”. Jednym z nich jest fakt, że popyt na te zwierzęta wzrósł dzięki ich przedstawieniu w grach takich jak Fortnite, Roblox i Minecraft. Ponadto ich wygląd przypomina smoka z filmu animowanego „Jak wytresować smoka”. Pragnienie posiadania tak pięknego stworzenia może zakończyć się smutno, jeśli ludzie nie wiedzą, jak się nim opiekować i jakie ma potrzeby dotyczące życia i ewentualnej reprodukcji. Na przykład w 2022 roku schroniska dla zwierząt w Nowej Zelandii zostały zalane axolotlami w związku z ich popularnością w grach dla dzieci i udostępnianiem na TikToku.* Axolotl może żyć nawet 25 lat, a jego potrzeby i sposób życia są tak specyficzne, że nie powinny być lekceważone.
Zwierzęta nigdy nie powinny być traktowane jak zabawki, ale powinny być szanowane i traktowane z odpowiednią, wykształconą opieką. Aby ożywić dom akwariowymi zwierzętami, jest wiele mniej wymagających i bardziej odpowiednich zwierząt, na których każdy akwarysta może sprawdzić swoje doświadczenie i umiejętności.
Źródła: https://www.iucnredlist.org/species/1095/53947343 https://www.nationalgeographic.com/animals/amphibians/facts/axolotl https://www.nationalgeographic.com/animals/article/salamander-conservation-nuns-mexico-animals https://www.nationalgeographic.com/animals/article/mexico-is-finally-embracing-its-quirky-salamander-the-axolotl https://www.amnh.org/explore/news-blogs/on-exhibit-posts/fast-facts-axolotl
