Pterophyllum scalare „Rio Japurá“
Skalar amazoński (Pterophyllum scalare) występuje w wielu odmianach, o których w naszym kraju istnieje sporo literatury. Oprócz pospolitych skalarów dostępnych na naszym rynku, u których dominuje raczej większe ciało i krótkie płetwy, a wysokość całkowita w wieku dorosłym nie przekracza 15 cm, istnieją skalary, które osiągają wysokość zbliżoną do skalara wysokiego (Pterophyllum altum). Są to głównie P. scalare „Manacapurú“, P. scalare „Santa Isabel“ a ostatnio również P. scalare „Rio Japurá“. Wszystkie te ostatnio wymienione odmiany (a może nawet nowe gatunki??) mają typową czerwoną barwę w okolicy grzbietu. Jest to typowe również dla innych ryb żyjących w czarnej wodzie, takich jak dyskowce i inne gatunki.
Pochodzenie
Rio Japurá jest lewobrzeżnym dopływem Amazonki. Wypływa w Andach, gdzie jako Rio Caquetá, jak nazywa się po hiszpańsku, przepływa przez Kolumbię. Po prawie 1400 km pokonuje granicę z Brazylią, gdzie pod portugalską nazwą Rio Japurá po blisko 2820 km wpada do Rio Solimões. W miejscu ich zbiegu tworzy jedno z największych mokradeł Amazonii. Jest piątym co do długości dopływem Amazonki. W dorzeczu tej rzeki znajduje się 7 kolumbijskich i jeden brazylijski okręg administracyjny. Rzeka przepływa w większości przez terytorium kontrolowane przez baronów narkotykowych lub partyzantów i dlatego jest trudno dostępna dla badaczy. Jednak naukowcy z kolumbijskiej fundacji Tropendos dotarli do tej części i zebrali wystarczającą ilość informacji i wiedzy o lokalnym ekosystemie.
Rio Caquetá-Japurá to rzeka o mętnej wodzie zabarwionej osadami z Andów. Ma jednak również dopływy z wodą czystą i czarną, które wypływają na nizinach. Na przykład jeden z największych dopływów, Apaporis, wpływający do głównego nurtu na granicy kolumbijsko-brazylijskiej, ma wodę czarną. W swoim biegu na środkowym odcinku ma również wiele pięknych wodospadów i bystrzy. Odprowadza wodę z obszaru o powierzchni około 280 000 km². Przepływa przez 7 kolumbijskich prowincji, zanim dotrze do terytorium Brazylii. Średnie roczne wahania poziomu wody w rzece wynoszą około 9 metrów. Dane te zostały zmierzone w Araracuará na środkowym biegu rzeki Caquetá. Jednak w obszarze, gdzie występują wąwozy, stwierdzono wahania nawet w granicach 17 metrów.
Roczne wahania poziomu wody w dolnym biegu rzeki Japurá są kontrolowane przez zbieg z rzeką Solimoes i wynoszą średnio 10 metrów. Obszar ten jest słabo zaludniony. Florencia, z około 100 000 mieszkańców, jest najbardziej zaludnionym miejscem w dolinie. Jest to również stolica regionu Caquetá. Araracuará, miasto liczące 30 000 mieszkańców, jest głównym ośrodkiem na środkowym biegu rzeki Caquetá. Istnieje tam codzienne połączenie lotnicze z Bogotą. Większość ludności mieszka w obszarze podgórskim wokół drogi łączącej miasta Mocoa i Florencia. W tym regionie uprawia się najwięcej koki.
Charakterystyka
Skalary to majestatyczne ryby, a przede wszystkim pielęgnice. Ich życie to walka. Walka o pokarm na pierwszym miejscu, walka o partnera i walka o miejsce do tarła. Opisywane przez nas ryby osiągają wysokość do około 28 cm, ale są nieco smuklejsze niż skalary wysokie, P. altum. Są również bardziej odporne w hodowli, a ich rozmnażanie jest łatwiejsze. Dlatego mogą z powodzeniem służyć akwarystom do zdobycia pierwszych doświadczeń z dużymi skalarami. Są to również ryby bardzo terytorialne, a aby złagodzić agresję wewnątrzgatunkową, dobrze jest w ich obecności hodować dyskowce z rodzaju Symphysodon i spokojne pielęgnice z rodzaju Mesonauta.
Akwarium
Jak już wspomniano, czeski akwarysta jest przyzwyczajony do skalarów, które od dziesięcioleci są u nas rozmnażane i już dawno nie przypominają swoich przodków, którzy zostali sprowadzeni do Europy na początku ubiegłego wieku. Aby umożliwić skalarom wystarczający wzrost, musimy użyć wysokiego zbiornika. Dla naszych 3 ostatnich nowości co najmniej 60 cm, tak jak ma to miejsce w przypadku P. altum. Idealne są mocniejsze i wysokie rośliny, woda miękka do średnio twardej, pH około neutralnego i tuż poniżej. Temperatura 26-28 °C, dobra filtracja i regularna podmiana wody.
Pokarm
Skalary to drapieżniki, idealne są małe rybki, zwłaszcza jeśli w domu hodujemy gupiki lub inne żyworódki. Jeśli tak nie jest, użyjemy ochotki, rureczników, artemii, większego planktonu. W razie potrzeby pokarm mrożony, w płatkach lub granulkach.
Rozmnażanie
Do tarła dochodzi u dorosłych ryb, w starszym wieku niż u pospolitych skalarów amazońskich występujących w Europie. Pierwsze oznaki tarła widzimy, przy dobrej opiece, zazwyczaj w wieku około 18 miesięcy i później. Podstawowym instynktem tych ryb podczas tarła jest ochrona ikry przed wrogami. Rozmnażanie jest podobne jak u innych skalarów amazońskich, tylko użyjemy dużego zbiornika tarliskowego, o pojemności co najmniej 100-200 l. Opiekę nad ikrą, larwami i młodymi rybami sprawują oboje rodzice dość intensywnie.
Zdjęcia:
- Samiec Pterophyllum scalare Rio Japurá na początku tarła.
- Na początku tarła skalary zajmują swoje terytorium.
- Odchów młodych jest taki sam jak u innych skalarów.
- Kształt ciała i ubarwienie młodych u odmiany „Rio Japurá” jest typowe dla gatunku P. scalare.
- Bardzo rzadko można zobaczyć również albino tyczne odmiany P. scalare „Rio Japurá“. Rio Caquetá/Japurá (Goulding, M. et al., 2003) jest lewobrzeżnym dopływem Amazonki.
- Wypływa w Andach, przepływa początkowo przez Kolumbię. Po prawie 1400 km pokonuje granicę z Brazylią, gdzie pod portugalską nazwą Rio Japurá po blisko 2820 km wpada do Rio Solimões.
